Bộ Giao thông Vận tải vừa đưa ra một đề xuất mới là sử dụng ngân sách để thanh toán cho chủ đầu tư một số dự án BOT giao thông khó thu phí vì bị dư luận phản đối. Đáng chú ý, Bộ cũng thừa nhận rằng nguyên nhân chính dẫn đến sự khó khăn của các trạm BOT giao thông này là do “đặt nhầm” vị trí thu phí. Theo đó, một số dự án đầu tư tại một con đường đã bị đưa trạm thu phí sang con đường khác để nhanh chóng thu hồi vốn, điều này đã khiến cho hoạt động của các trạm BOT trở nên phức tạp và gây phản đối của dư luận.
Công bố của Bộ GTVT về việc miễn giảm phí cấp, tái cấp phù hiệu vận tải đối với các doanh nghiệp (DN) và chủ xe trong giai đoạn dịch Covid-19 gây tranh cãi trong dư luận xã hội. Nhiều người cho rằng, nếu Bộ GTVT đã làm sai thì phải sửa cho đúng, chứ không nên đề xuất lấy tiền từ ngân sách để sửa lỗi.
Các chuyên gia cũng bày tỏ lo ngại về thủ tục phức tạp và khó khăn khi DN phải xin xác nhận phù hiệu từng xe, đặc biệt là đối với các DN có hàng trăm xe. Các DN cũng gặp khó khăn trong việc nộp phù hiệu trở lại khi họ muốn hoạt động trở lại sau thời gian tạm ngừng do dịch bệnh, và thủ tục này có thể gây thiệt hại cho kinh doanh của họ.
Nguồn ngân sách của Bộ GTVT là tiền thuế mà người dân đóng góp. Vì vậy, Bộ GTVT không thể sử dụng tiền thuế để khắc phục sai sót mà chính bộ này đã gây ra. Vấn đề đặt trạm BOT giao thông sai chỗ không thể chỉ trích cho Bộ GTVT, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương cũng đã đồng ý với chủ đầu tư. Thực tế là các cơ quan quản lý nhà nước đã có sự “ưu ái” cho chủ đầu tư.
Một số trạm thu phí BOT tại Việt Nam gần đây đã gây ra tranh cãi vì vị trí đặt không hợp lý. Ví dụ như trạm BOT Bỉm Sơn tại TP Thanh Hóa bị đặt “nằm ngoài phạm vi dự án”, khiến người dân phản ứng gay gắt. Theo giải thích của Bộ GTVT, việc đặt trạm thu phí ở nơi khác doanh nghiệp đã đầu tư là để đảm bảo hoàn vốn cho dự án, bởi nếu đặt trạm thu phí trên tuyến tránh phía Tây, nó sẽ không thể đáp ứng yêu cầu hoàn vốn. Tuy nhiên, quyết định đó đã khiến người dân phải trả phí khi đi trên tuyến đường không liên quan, gây tranh cãi về tính hợp lý của việc đặt trạm thu phí.
Như bất kỳ doanh nghiệp nào, đầu tư kinh doanh là hoạt động buôn bán, và việc đặt trạm thu phí BOT Bỉm Sơn trên tuyến đường phía Tây đồng nghĩa với việc rất lâu mới thu hồi vốn, hoặc thậm chí không thể thu hồi vốn. Vì vậy, chủ đầu tư dự án sẽ có những sự ưu tiên với các cơ quan quản lý nhà nước để có được điều có lợi nhất cho họ, bất kể đến người dân sẽ phải trả bao nhiêu tiền cho việc đi qua trạm thu phí này.
Bộ GTVT đề xuất lấy tiền ngân sách để trả cho doanh nghiệp, nhưng đặt câu hỏi ngược lại, liệu việc đầu tư vào tuyến tránh phía Tây có thực sự cần thiết hay không? Nếu không có nhu cầu sử dụng tuyến tránh phía Tây thì việc đầu tư này liệu có phải là sự dư thừa và lãng phí không? Nếu tuyến tránh phía Tây là cần thiết cho hạ tầng giao thông thì đặt trạm thu phí BOT ở đây cũng sẽ khiến người dân phải trả phí dù có hay không có nhu cầu sử dụng. Có vẻ như việc đưa ra các giải pháp khác để giải quyết vấn đề giao thông sẽ là hướng đi hiệu quả hơn, tránh lãng phí nguồn lực và gây bức xúc cho người dân.
Nếu Bộ Giao thông vận tải không đưa ra quyết định có lợi cho cả chủ đầu tư và người dân, thì không có nhiều trạm thu phí BOT giao thông sẽ bị phản đối gây mất trật tự và an ninh tại các địa phương. Mục tiêu chính của việc xã hội hóa hạ tầng giao thông là để nâng cao chất lượng dịch vụ và phục vụ cộng đồng, đồng thời phát triển kinh tế-xã hội. Tuy nhiên, vì ngân sách eo hẹp, không thể đầu tư hết các tuyến đường, vì vậy xã hội hóa là giải pháp tối ưu. Với mục đích này, Bộ Giao thông cần thấu hiểu và bảo vệ quyền lợi của người dân, chứ không nên lợi dụng để tạo ra sự bất hòa giữa chủ đầu tư và người dân.
Đối với các dự án đối tác công tư (PPP), cả BOT và BT, thì phải đảm bảo lợi ích của Nhà nước, doanh nghiệp và người dân. Tuy nhiên, một số dự án BOT giao thông hiện tại chỉ đảm bảo lợi ích của Nhà nước và doanh nghiệp, chưa đảm bảo lợi ích của người dân. Thậm chí, có những dự án BOT bỏ qua cả lợi ích của Nhà nước, chỉ nhằm tối đa hóa lợi nhuận cho doanh nghiệp đầu tư. Vấn đề này đã khiến Kiểm toán Nhà nước phải đề nghị Quốc hội xử lý hàng nghìn tỷ đồng từ các dự án BT và BOT, gây ra sự bất mãn và lo ngại từ phía người dân.
Người dân không muốn nhận miễn phí từ các dự án BOT giao thông, nhưng họ muốn các chủ đầu tư và cơ quan quản lý hiểu rõ rằng quy luật cung-cầu đòi hỏi phải sử dụng dịch vụ mới phải trả tiền. Nếu không có nhu cầu sử dụng dịch vụ hoặc dịch vụ không tốt, thì không ai có quyền ép người dân trả tiền. Tình trạng mất an ninh trật tự tại một số trạm BOT giao thông đã phát sinh do người dân phản đối đặt nhầm vị trí của các trạm thu phí BOT. Bộ GTVT cần giải quyết vấn đề này để tránh mất lòng dân, trong khi đã “đội sổ” bảng xếp hạng năng lực cạnh tranh trong 2 năm qua.
QUÝ KHÁCH CÓ THỂ THAM KHẢO GIÁ VÀ CHƯƠNG TRÌNH KHUYẾN MÃI XE TẢI, ĐẦU KÉO ISUZU GIGA TẠI ĐÂY.
